Uzyskanie rozwodu wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu wymogów formalnych. Bez nich cały proces zakończenia związku małżeńskiego jest po prostu niemożliwy, a wszelkie pomyłki czy zaniedbania poczynione na tym gruncie przez którąkolwiek ze stron wydłużą czas oczekiwania na finalne orzeczenie sądu. Początek postępowania rozwodowego wiąże się z przygotowaniem odpowiednich dokumentów. Co konkretnie jest potrzebne? Co należy rozumieć przez potoczne hasło „papiery rozwodowe”? Do kogo i w jakim terminie należy je dostarczyć? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się poniżej.
Dokumenty rozwodowe – pozew
Pozew rozwodowy to kluczowy dokument inicjujący postępowanie sądowe w sprawie o rozwód. To właśnie od jego treści i poprawności formalnej zależy, czy sprawa zostanie przyjęta do rozpoznania, a także w jakim kierunku potoczy się dalszy przebieg postępowania. Pozew powinien być sporządzony na piśmie i skierowany do właściwego sądu okręgowego (zgodnie z ostatnim wspólnym miejscem zamieszkania małżonków, jeśli przynajmniej jedno z nich nadal tam mieszka, a w przypadku braku ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania, właściwy jest sąd okręgowy miejsca zamieszkania pozwanego). W pozwie należy zawrzeć podstawowe informacje, takie jak dane osobowe obojga małżonków (wskazanie stron – powoda i pozwanego), datę i miejsce zawarcia małżeństwa, a także informacje o wspólnych dzieciach, jeśli strony je posiadają.
Najistotniejszym elementem pozwu jest jednak precyzyjne sformułowanie żądania – czy strona wnosi o rozwód z orzeczeniem o winie, czy bez takiego orzeczenia. Jeśli strony posiadają dzieci, w wyroku rozwodowym Sąd musi orzec o: winie, władzy rodzicielskiej, miejscu zamieszkania małoletnich oraz alimentach. Na zgodny wniosek stron nie będzie orzekał o kontaktach rodziców z małoletnimi.
Od 1 stycznia 2016 r. wprowadzony został obowiązek informowania już w pozwie, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu przed skierowaniem sprawy do sądu.
W uzasadnieniu pozwu należy natomiast wskazać przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego, przedstawiając argumenty na poparcie tezy o trwałym i zupełnym rozkładzie. Warto też dołączyć ewentualne wnioski dowodowe, np. o przesłuchanie świadków, biegłych czy przeprowadzenie dowodu z dokumentów (np. umowy o pracę, szkołę, faktury). Poprawnie przygotowany pozew nie tylko przyspiesza procedurę sądową, ale także pozwala lepiej zabezpieczyć interesy klienta na każdym etapie sprawy.
Wraz z pozwem rozwodowym niezbędne jest uiszczenie opłaty sądowej. Ta w 2025 roku wynosi 600 zł. Wnosi się ją do właściwego sądu okręgowego. Opłata jest obligatoryjna. Dowód jej uiszczenia trzeba również dołączyć do pozwu.
Czy należy dostarczyć pozew rozwodowy małżonkowi?
Nie, strona składająca pozew rozwodowy nie odpowiada za jego dostarczenie współmałżonkowi. To sąd, po formalnym przyjęciu pozwu, jest zobowiązany do doręczenia jego odpisu drugiej stronie postępowania. Odbywa się to zazwyczaj za pośrednictwem sądowego doręczyciela lub operatora pocztowego. Wraz z odpisem pozwu pozwany otrzymuje wezwanie do zajęcia stanowiska w sprawie (czyli odpowiedzi na pozew) w określonym terminie.
Co istotne, składając pozew do sądu, należy dołączyć jego odpis (czyli kopię identyczną z oryginałem) właśnie z myślą o przekazaniu go drugiej stronie. Jeśli małżonkowie mają dzieci, potrzebne mogą być również odpisy załączników, które dotyczą sytuacji małoletnich – tak, by każda ze stron miała pełny wgląd w dokumentację.
Dokumenty rozwodowe – co należy dołączyć do pozwu?
Sam pozew rozwodowy nie wyczerpuje listy dokumentów, jakie należy przedłożyć do sądu w celu rozpoczęcia procesu formalnego zakończenia małżeństwa. Niezbędne jest dostarczenie szeregu załączników, tzn.
- potwierdzenie dokonania opłaty sądowej, o której była mowa w poprzednim akapicie,
- skrócony odpis aktu małżeństwa,
- odpisy skrócone aktów urodzenia małoletnich dzieci (jeśli para takowych się doczekała),
- wnioski dotyczące sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej oraz kontaktów z dziećmi,
- wskazanie dowodów, na jakie strona powołuje się w pozwie,
- zaświadczenie o dochodach lub dokument PIT.
Kopie wszystkich tych dokumentów warto mieć ze sobą podczas rozprawy. Oprócz tego na salę sądową należy wziąć ważny dokument tożsamości (najlepiej dowód osobisty).
Papiery rozwodowe – jak napisać pozew?
Pozew rozwodowy powinien mieć formę pisemną i zostać sporządzony zgodnie z wymogami przewidzianymi przez Kodeks postępowania cywilnego. Dokument ten musi być przejrzysty, logicznie uporządkowany i wolny od błędów formalnych – w przeciwnym razie sąd może wezwać do jego uzupełnienia, co opóźni cały proces. Na górze pozwu należy wskazać sąd właściwy do rozpoznania sprawy (sąd okręgowy), a poniżej oznaczyć strony postępowania – powoda (osobę składającą pozew) oraz pozwanego (drugiego małżonka), podając ich imiona, nazwiska, adresy i numery PESEL.
W treści pisma trzeba jasno określić, czego domaga się powód – rozwodu bez orzekania o winie, z orzeczeniem o winie, ewentualnie z dodatkowymi żądaniami dotyczącymi władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi czy alimentów. W uzasadnieniu należy opisać fakty świadczące o trwałym i zupełnym rozkładzie pożycia, wskazując przyczyny emocjonalne, fizyczne i ekonomiczne rozpadu małżeństwa. Do pozwu należy dołączyć stosowne dowody, np. odpis aktu małżeństwa, aktów urodzenia dzieci, dokumenty potwierdzające dochody lub zeznania świadków. Pod koniec pisma należy zamieścić podpis oraz listę załączników.
Jak najlepiej dostarczyć papiery rozwodowe do sądu?
Pozew rozwodowy wraz z wymaganymi załącznikami można dostarczyć do sądu osobiście – to najpewniejsza forma złożenia dokumentów, zwłaszcza jeśli zależy nam na potwierdzeniu terminu ich wpływu. Wystarczy udać się do biura podawczego sądu okręgowego właściwego dla sprawy, złożyć komplet dokumentów i poprosić o potwierdzenie złożenia (tzw. prezentatę) na drugim egzemplarzu – dla własnych potrzeb. To również dobry moment, by upewnić się, czy dokumenty są kompletne.
Alternatywą dla tego rozwiązania będzie wysłanie dokumentów pocztą – najlepiej listem poleconym z potwierdzeniem nadania. To bardzo popularna i bezpieczna forma, szczególnie jeśli mieszkamy daleko od sądu. W przypadku sporów sądowych istotna jest data nadania.
Dokumenty rozwodowe – który sąd jest właściwym?
Właściwość sądu w sprawie rozwodowej w Polsce regulują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego – konkretnie art. 41 k.p.c. Zgodnie z nimi, pozew o rozwód należy złożyć do sądu okręgowego, ale który konkretnie sąd będzie właściwy, zależy od sytuacji małżonków.
Ogólna zasada mówi, że w sprawach o rozwód właściwy jest ten sąd okręgowy ostatniego wspólnego zamieszkania małżonków, o ile choć jedno z nich tam jeszcze przebywa.
Jeśli nie – wówczas za właściwy uznaje się sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej. Zdarza się natomiast, że nie można ustalić aktualnego miejsca zamieszkania małżonka, wtedy to zgodnie z obowiązującym prawem właściwy jest sąd miejsca zamieszkania powoda.
Dokumenty rozwodowe – czy pozew można sporządzić samodzielnie?
Pozew rozwodowy można napisać samodzielnie – w polskim systemie prawnym nie ma obowiązku korzystania z usług adwokata lub radcy prawnego przy jego sporządzaniu. Każdy obywatel ma prawo wystąpić do sądu we własnym imieniu i samodzielnie przygotować dokumentację rozwodową.
Warto jednak mieć na uwadze, że poprawne skonstruowanie pozwu wymaga znajomości zarówno przepisów prawa, jak i zasad postępowania cywilnego. Nawet drobne błędy formalne (np. brak podpisu, niewskazanie wszystkich niezbędnych danych czy niedołączenie wymaganych załączników) mogą skutkować wezwaniem do uzupełnienia braków formalnych, co wydłuża postępowanie.
Dlatego choć nie jest to obowiązkowe, wiele osób decyduje się na skorzystanie z pomocy prawnika – zwłaszcza w sytuacjach bardziej skomplikowanych, takich jak rozwód z orzekaniem o winie, podział majątku, spory o władzę rodzicielską czy ustalenie kontaktów z dziećmi. Profesjonalny pełnomocnik nie tylko zadba o stronę formalną pozwu, ale też pomoże precyzyjnie sformułować żądania i odpowiednio je uzasadnić, co może mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Kompleksową pomoc przy przygotowaniu pozwu, skompletowaniu dokumentów i prowadzeniu całej sprawy rozwodowej świadczy nasza kancelaria. Jeśli potrzebują państwo wsparcia doświadczonych prawników na dowolnym etapie postępowania zmierzającego do formalnego zakończenia związku małżeńskiego – zapraszamy do kontaktu.
Kancelarie Prawne Franusz Mierzwiak
+48 574 400 366
+48 515 114 262
kancelaria@prawnik-rozwod.pl
